زانا کیانی
پس از دریافت خبر بمباران روستایی توسط جنگنده‌های ترکیه، شهردار ناحیه دیرلوک با عجله خود را به آن روستا رساند، آنچه او مشاهده کرد گریه سه کودک در خانه ای بود که تمام شیشه‌هایش بر اثر بمباران، شکسته بودند. آن سه کودک در زمان بمباران خواب بودند و با صدای بمباران شوکه شده و از خواب بیدار شده بودند.
این داستان هر روز شهر دیرلوک است که هر روز تجربه می‌کند.
سامی برواری شهردار ناحیه دیرلوک گفت: به خاطر جنگ ترکیه و اعضای مسلح پ.ک.ک ما همیشه در خاک خود آواره‌ایم.
نه تنها در دیرلوک از توابع آمیدی بلکه در شیلادزه آمیدی و سیدکان از توابع سوران نیز این داستان تکرار می‌شود، مناطقی که صدها روستا در آن است و به خاطر بمباران روزانه ارتش ترکیه به مواضع پ.ک.ک، اکنون اکثر این روستاها تخلیه شده‌اند. محصولات کشاورزی همه از بین رفته و دامداران هم خسارات زیادی را متحمل شده‌اند.
از آن سه شهر کوچک، در کل ۴۳۷ روستا وجود دارند اما طی چند سال گذشته به خاطر درگیری‌های میان پ.ک.ک و ترکیه، ۲۷۶ روستا تخلیه و مردم آنها را ترک کرده‌اند که این %۶۳ روستاهای این مناطق را شامل می‌شود.
در شیلادزه از توابع آمیدی، ۸۵ روستا از مجموع ۹۱ روستای این شهر به خاطر جنگ و درگیری میان پ.ک.ک و ترکیه تخلیه شده اند که %۹۳ کل روستاهای شیلادزه را شامل می‌شود.
تخلیه این تعداد روستای شیلادزه، آنطور که وشین سلمان مدیر ناحیه شیلادزه روز شنبه ۶/۶/۲۰۲۰ به رادیو نوا گفت: سکونت در مرکز شهر را با مشکل مواجه کرده است. وشین سلمان به این نکته هم اشاره داشته که اکنون ۴۳ هزار نفر در مرکز شهر شیلازده ساکنند و همین سبب شده تا مشکل سکونت برای مردم ایجاد شود، مردم قادر نیستند به روستاهایشان برگردند اگر برگردند که مشکل سکونت در مرکز هم حل خواهد شد.
ساکنان روستاهای تخلیه شده در حدفاصل مرکز شیلازده و شهر دهوک در چند اردوگاه سکونت داده شده‌اند. تخلیه این روستاها، تاثیرات زیادی بر زراعت و دامداری شیلازده داشته است. برخی هنوز در باغ‌هایشان هستند و بعضا به آنها سر می‌زنند اما رفتن به باغ‌هایشان خطرات زیادی برای جانشان محسوب می‌شود. مدیر ناحیه شیلادزه می‌گوید: پس از سال ۲۰۱۶ به خاطر بمباران‌ها تاکنون ۲۱ غیرنظامی کشته و زخمی شده‌اند.
خسارات وارده به بخش کشاورزی این منطقه سبب بیکارشدن افراد زیادی شده چراکه اکثر مردم منطقه کشاورزند، قادر به رفتن به روستاهایی که تخلیه شده‌اند نیستند.
شیلادزه منطقه‌یی خوش آب و هوا و کوهستانی‌است، این سبب شده تا فرصت توریستی بزرگی داشته باشد که می‌تواند منبع درآمد خوبی باشد اما درگیری مانع پیشرفت و توسعه این بخش شده و کسی قادر نیست برای گشت و گذار به این مناطق سفر کند.
.
سیدکان بزرگترین شهر اقلیم کردستان و عراق دارای مساحت ۱۶۱۷ کیلومتر مربع و از توابع سوران استان اربیل و در مرز با ترکیه و ایران واقع شده است.
سیدکان ۲۶۴ روستا دارد، اما ۱۱۸ روستا به خاطر جنگ پ‌ک‌ک و ترکیه و بمباران شدن‌ها تخلیه و تنها ۱۴۶ روستا آباد هستند.
سیدکان توسط ترکیه به بهانه حضور عناصر پ.ک.ک بمباران می‌شود.
ارتش ترکیه به عمق ۳۰ کیلومتر به شهر سیدکان نزدیک شده و پایگاهش تنها ۷ کیلومتر تا مرکز شهر فاصله دارد. به دلیل نزدیک بودن ترکیه، دامداران از چراندن حیواناتشان محروم شده‌اند.
براساس اظهارات مدیر این شهر در رادیو نوا؛ بمباران‌های ترکیه در سیدکان روزانه است، مدیر سیدکان می‌گوید: کمتر شبی هست که صدای جنگنده‌های ترکیه به گوشمان نرسد.
احسان چلبی مدیر این شهر درباره خسارات که به خاطر درگیری‌ها وارد شده می‌گوید: بخش اعظم این روستائیان، دامدارند و لذا متحمل خسارات زیادی شده‌اند. تنها در سال گذشته بیش از هزار هکتار از زمین‌های سیدکان بمباران شده‌اند و آتش گرفته‌اند، باغ و زمین و زراعت و مرتع این روستاها هم بر اثر حملات ترکیه، خسارات زیادی دیده اند و صدها دام و اسب مردم طی این بمباران‌ها تلف شده‌اند.
.
قبل از اینکه ترکیه نیروهایش را وارد سیدکان کنند و پایگاه احداث کند، سالانه دامداران و زنبورداران از دیگر مناطق به سیدکان می‌رفتند و چادر و خیمه می‌زدند برای اینکه از مراتع منطقه سودمند شوند اما پس از سال ۲۰۱۷ که ترکیه وارد منطقه شده تنها ۱۰ الی ۲۰ دامدار در آن مراتع هستند.
مفقود شدن دامداران در مراتع سبب شده دامداران دام‌هایشان را بفروشند، احسان چلبی می‌گوید: اکنون روستائیان دام‌هایشان را از ترس بمباران فروخته‌اند.
عدم وجود مرتع و فروش دام‌ها، مردم سیدکان را بیکار و بی‌درآمد کرده، لذا همانطور که این مقام مسئول منطقه می‌گوید: خانواده‌هایی که حقوق ماهیانه ندارند، چشم به راه همکاری بشردوستانه سازما‌ن‌های خیریه هستند.
این درگیری نظامی در سیدکان مردم زیادی را آواره کرده، به غیر از مرکز سیدکان، آوراه‌های این شهر در نواحی‌ای همچون رزگاری، کسنزان و شهر سوران ساکن شده‌اند.
از تولیدات کشاورزی، سیب و گردوی سیدکان بیشترین آسیب را متحمل شده‌اند به خاطر درگیری‌ها و اکنون این دو محصول تا حدودی در سیدکان از بین رفته‌اند.
به غیر از اینها، مردم زیادی در منطقه درآمدشان را از جمع‌آوری گیاهان بهاره به دست می آوردند، اما از ۲۰۱۷ به بعد که ترکیه نیروهایش را وارد این منطقه کرده، مردم قادر به رفتن به کوهستان و جمع‌آوری آن گیاهان نیستند.
.
از مدیر ناحیه سیدکان پرسیدم که آخرین بار کی بمباران شده در آن منطقه گفت: دو روز قبل آخرین بمباران صورت گرفت. در اینجا روزی نیست که بمباران صورت نگیرد همچون عید شده برای ما.
تداوم بمباران‌ها، تاثیر زیادی بر کودکان گذاشته، احسان چلبی، مدیر ناحیه سیدکان گفت: کودکان مدام در ترس و اضطراف به سر می‌برند، برخی وقت‌ها بمباران شده و کودکان در مدرسه بوده‌اند و شیشه‌ها شکسته‌اند. خیلی وقت‌ها مدارس در برخی از روستاها برای یک هفته یا ۱۰ روز تعطیل بوده به خاطر بمباران‌ها.
در دیرلوک از توابع آمیدی %۷۰ کل منطقه به منطقه ممنوعه جنگی بدل شده و در مجموع ۸۲ روستا تنها ۹ روستا حیات در آن جاری است و ۷۳ روستا تخلیه شده‌اند.
سامی برواری مدیر ناحیه دیرالوک درخصوص وضعیت این ناحیه به رادیو نوا گفت: در مجموع ۸۲ روستا در ناحیه وجود دارند که تنها در ۹ روستای آن مردم سکونت دارند.
اما نزدیکی به مرکز هم آن ۹ روستا را هم حفظ نکرده و هدف جنگنده‌های ترکیه قرار گرفته‌اند. سامی برواری می‌گوید: بعضا آن روستاها هم بمباران می‌شوند، یکبار روستائی را بمباران کردند و با عجله به آنجا رفتم شیشه خانه‌یی کاملا شکسته بودند و تعدادی بچه در اتاقی گریان می‌کردند آنها هنگام بمباران خواب بودند.
دیرالوک هم شبیه شهرهای دیگر به محلی برای درگیری نظامی گریلاهای پ‌ک ک و ارتش ترکیه بدل شده، آنجا منطقه‌یی کوهستانی است اما روستاها تخلیه و مردم قادر به بازگشت نیستند.
مدیر ناحیه دیرالوک می‌گوید: شاید مردم در هر لحظه مورد هدف قرار بگیرند طی دو سال گذشته ۶ تن از اهالی کشته و دو تن دیگر هم مفقودالاثرند. مردم ما آواره خاک خویشند، حتی حکومت هم قادر نیست آنها را به روستاهایشان برگرداند و برای آنها خدمات تامین کند و آن روستاها را آباد کند. به دلیل بمباران‌ها سالانه ۱۰۰ هکتار از زمین‌های زراعی و مراتع دیرالوک در آتش بمباران می‌سوزند. دو سال و نیم است که به عنوان مدیر ناحیه دیرالوک مشغول انجام وظیفه هستم در این مدت روزانه یا هفتگی این منطقه شاهد بمباران بوده است.
