برگرفته از خبرگزاری کرد پرس:
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در ۵ ژانویه ۲۰۱۷ با استناد به عدم حمایت ایالات متحده از تلاش های وی برای کنترل شهر باب در سوریه، تهدید کرد پایگاه هوایی اینجرلیک را به روی ائتلاف بین المللی ضد دولت اسلامی (داعش)، خواهد بست. به احتمال زیاد این نبرد واشنگتن را مجبور خواهد کرد تا دست به انتخاب سختی بزند و تصمیم بگیرد در مبارزه علیه داعش کدام متحد مهم تر هستند – ترکیه یا کردها.
الباب سخت تر از جرابلس است
ارتش ترکیه و نیروهای شورشی متفق سوریه از ۱۴ نوامبر، به سوی الباب در حال پیشروی بوده اند. در ۱۰ دسامبر، آنها وارد حومه غربی آن شهر شده و در ۲۰ دسامبر کنترل تپه شیخ عقیل را به دست گرفتند. احتمالا نیروهای ترکیه گمان کرده بودند که این موضع به آنها اجازه می دهد تا داعش را زیر آتش قرار داده و این گروه را مجبور خواهند کرد تا همچون نبرد جرابلس پا به فرار بگذارد.
با این حال، در ۲۲ دسامبر داعش کنترل این تپه را باز پس گرفت و در نتیجه ضربات سنگینی به نیروهای ترکیه و شورشی وارد کرد. ظاهرا چهارده سرباز ترکیه کشته شدند. داعش همچنین دو زندانی ارتش ترکیه را زنده زنده سوزاند و ویدئوی مرگ وحشتناک آنها در شبکه های اجتماعی به طور گسترده منتشر شد.
در پاسخ به این اقدام، جت های ترکیه در ۲۳ دسامبر الباب را به شدت بمباران کردند که بنا به گزارش ها باعث کشته شدن ۷۲ غیر نظامی شد. بر اساس گزارش دیده بان حقوق بشر سوریه از ۱۴ نوامبر تاکنون در مجموع ۱۷۳ غیرنظامی به دلیل عملیات های تحت رهبریت ترکیه به این شهر کشته شده اند.
اردوغان در ۴ ژانویه اعلام کرد که این نبرد به سرعت به پایان خواهد رسید و نیروهای پشتیبانی و تانک های اضافی را به این منطقه اعزام کرد. گزارشات مطبوعات ترکیه نشان می دهند که ۸۰۰۰ نیروی ارتش در این عملیات حضور دارند و آخرین تحرکات آنها نشان می دهد که اردوغان اکنون به دنبال محاصره الباب و قطع ارتباط آن با رقه، “پایتخت” داعش است.
با این حال، این رویکرد این سوال را ایجاد کرده است که چگونه ترکیه از آسیب بیشتر به غیر نظامیان جلوگیری خواهد کرد. زمانی که نیروهای سوریه دموکراتیک (SDF) به رهبری کردها در ماه های ژوئن و جولای سال ۲۰۱۶ شهر منبج را محاصره و فتح کردند، تلاش دقیقی صورت دادند تا خسارت های ناخواسته به خود شهر و ساکنان آن را به حداقل برسانند، اما طی این روند آنها تلفات نظامی سنگینی را متحمل شدند. فرمانده شبه نظامیان مورد حمایت ترکیه موسوم به سلطان مراد به تازگی اعلام کرد که تنها چند هزار غیر نظامی در الباب باقی مانده اند، اما این ادعا نادرست به نظر می رسد: پیش از عملیات ترکیه، حدود ۱۰۰۰۰۰ نفر در این شهر ساکن بودند و ۵۰۰۰۰ نفر دیگر نیز در شهرهای مجاور، یعنی قاباسین، تادف و بزعا سکونت داشتند. و همانند موصل، منبج و رمادی، داعش مانع فرار شهروندان محلی شده و قصد داشت از آنها به عنوان سپر انسانی استفاده کند.
بنابراین اردوغان برای جلوگیری از قتل عام احتمالی به دقت نیروی هوایی آمریکا نیاز دارد. نیروی هوایی روسیه برخی عملیات های ترکیه در اطراف شهر را پشتیبانی کرده است، اما مشخص نیست که آیا آنها از قابلیت های محلی و یا تمایل به انجام عملیاتی گستره و بمباران های دقیق برخوردارند یا خیر.
اعتبار اردوغان، معضل واشنگتن
به احتمال زیاد نتیجه این نبرد بر اعتبار اردوغان در میان مردم ترکیه تاثیر خواهد گذاشت. هدف اصلی مداخله وی در سوریه جلوگیری از اتحاد دو کانتون بزرگ کردی در امتداد مرز شمالی بوده و الباب نقطه اتصال کلیدی بین این دو کانتون است. همچنین این عملیات باعث تقویت ناسیونالیسم ترکی پس از کودتای نافرجام ماه جولای گذشته خواهد شد.
علاوه بر این، اردوغان هشدار داده است که ارتش ترکیه پس از کنترل الباب منبج را از کردها بازپس خواهد گرفت. همانگونه که جو بایدن، معاون رئیس جمهور آمریکا، ماه آگوست به اردوغان وعده داد، قرار بر این بود که نیروهای SDF سال گذشته این شهر را ترک کنند. ممکن است با ادامه نبرد الباب آنکارا از آمریکا بخواهد به این وعده خود وفا کند.
با این حال درخواست از کردها برای ترک منبج نمی تواند به اتحاد آنها با ایالات متحده پایان دهد؛ چشم اندازی مشکل ساز که با در نظر گرفتن توانایی ثابت شده آنها در جنگ علیه داعش خود را نشان داد. این واقعیت در حمله ی موفقت آمیز اخیر SDF به سمت سد ثوره- که برای کنترل رقه کلیدی است- دیده شد. گزینه های واشنگتن در این وضعیت شکننده چیست؟
اقدام نکردن به معنی ناراحت کردن اردوغان است؛ که در آن صورت وی بدون شک اجازه دسترسی به پایگاه هوایی اینجرلیک را نخواهد داد. چنین اتفاقی کار ائتلاف را نه غیر ممکن بلکه پیچیده تر خواهد نمود؛ نیروهای ائتلاف می توانند منطقه رقه را از پایگاه های واقع در اردن، عراق، کشورهای حوزه خلیج فارس و یا قبرس (البته در آن صورت به دلیل فاصله و امنیت مسیر موانع اضافی ای وجود خواهد داشت) مورد هدف قرار دهند. با این حال، با و یا بدون کمک ایالات متحده، ترکیه احتمالا در نهایت با گلوله باران الباب و بر جای گذاشتن تلفات سنگین غیر نظامیان، کنترل این شهر را در دست خواهد گرفت. در صورتی که تا آن زمانSDF منبج را ترک نکند احتملا اردوغان همان تاکتیک را برای منبج به کار خواهد برد؛ که در آن صورت واشنگتن شاهد قتل عام بزرگ غیر نظامیان، درگیری مستقیم نظامی ترکیه و کردها و دخالت بیشتر روس ها خواهد بود؛ که به احتمال زیاد به میانجی گری میان آنکارا و کردها دست خواهند زد.
از سوی دیگر، حمایت واشنگتن از اردوغان در الباب و جلوگیری از بمباران بی رویه غیر نظامیان، به کاهش تلفات کمک خواهد کرد. سربازان ترکیه و شورشیان از پشتیبانی هوایی مناسب، که اهداف درست را هدف قرار داده، اطمینان خواهند یافت و آنها را برای پیشروی زمینی علیه داعش مطمئن خواهد ساخت.
بدون شک، چنین رویکردی این خطر را ایجاد می کند که اردوغان با حمله به منبج و یا حتی تل ابیض، مقر SDF، به پیروزی خود در الباب ادامه دهد. اتفاق دوم امکان خودمختاری کردهای سوریه، حتی در کانتون جدا از هم را یک بار و برای همیشه از بین خواهد برد. متقاعد کردن کردها برای ترک داوطلبانه منبج می تواند از این اتفاق جلوگیری کند. و در حالی که هدف بزرگتر کردها در متصل کردن کانتون کردهایشان در سوریه با سقوط الباب احتمالا نابود خواهد شد، مقامات ایالات متحده بایستی به دقت این مسئله را بررسی کنند که آیا حمایت از رویای سیاسی کردها مهمتر از حفظ اتحاد نظامی ایالات متحده با اردوغان است یا نه. در هر صورت، اجتناب از رویارویی ترکیه و کردها در سوریه برای هر چه زودتر آزاد کردن رقه ضروری است، به ویژه اگر ایالات متحده می خواهد این کار را در شرایطی انجام دهد که مجبور به همکاری نزدیک با روسیه نباشد.
*استادیار و مدیر پژوهشی دانشگاه لیون ۲، همکار در موسسه واشنگتن
منبع: یورو نیوز
ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان