توسعه اقتصادی همه ی وجوه ظرفیت های تولیدی (انسانی، فیزیکی،اجتماعی) را در بر می گیرد و اهدافی همچون: افزایش سطح رفاه و قدرت خرید مردم، کاهش فقر و ایجاد اشتغال را دنبال می کند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، توسعه ی اقتصادی در مناطق کُردنشین غرب کشور همواره یکی از مطالبات اصلی و به حقِ شهروندان کُرد ایران از دولت ها بوده است. البته عملکرد دولت ها در مناطق کُردنشین غرب کشور در زمینه توسعه ی این مناطق، بدون نقص نبوده است و انتقادهایی به عملکرد دولت ها در مناطق کردنشین غرب کشور وارد است.
اما در سالهای اخیر دولت برای توسعه ی مناطق کردنشین غرب کشور در استانهای آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه عزم جدی داشته و در این راه گامهای خوبی نیز برداشته شده است. تصویب و اجرای صدها طرح و پروژه عمرانی ، ایجاد مناطق آزاد تجاری، سدسازی، ایجاد دهها کارگاه تولیدی و …… از جمله اقدامات مهمی است که طی سالهای اخیر در این مناطق کلید خورده است.
در کنار برخی موانع توسعه اقتصادی در مناطق کردنشین همچون: ضعف در مدیریت اقتصادی، دیوان سالاری غیر ضروری و کافی نبودن اعتباراتِ تخصیص یافته به بخش های عمرانی ، صنعتی و کشاورزی ، طی سالهای اخیر قاچاق سازمان یافته از سوی برخی گروه های مسلح ضد انقلاب در برخی مناطق مرزی غرب کشور به یکی از چالش های جدی بر سر راه توسعه ی این مناطق تبدیل شده است و این پدیده نو ظهور را می توان یکی از مصداق های تروریسم اقتصادی همسو با منافع بیگانگان معرفی کرد .
در این میان گروه های مسلح ضد انقلاب همچون: دمکرات و پژاک از بازیگران اصلی و مجری این توطئه محسوب می شوند. این گروه ها هر از گاهی با اقداماتی همچون: منفجر کردن پل ها، مسدود ساختن راه ها و آتش زدن ماشین های راهسازی، اخاذی از عشایر و قاچاقچیان و کاسبان مرزی، انفجار خط لوله انتقال گاز ایران به ترکیه و …… تلاش می کند تا در روند رو به رشدِ توسعه اقتصادی در مناطق غرب کشور اختلال ایجاد کند.
در پی درگیری سال گذشته بین گروهک پ.ک.ک و گروهک حزب دمکرات کردستان ایران در منطقه کیله شین آژانس خبری Basnews در گزارشی اعلام کرد: پ.ک.ک حزب دمکرات را به تلاش برای احداث گمرک در منطقه کیله شین و دریافت باج و مالیات از کاسبکاران مرزی، متهم می کند .
در همین گزارش آمده است: چند مقام ویژه امنیتی و اداری که در مناطق مرزی اقلیم کردستان عراق نزدیک به مرز ایران خدمت می کنند اعلام کردند : پ.ک.ک در نواحی مرزی اقلیم کردستان با ایران همچون: شارباژیر، پنجوین، قلادزه، باله کا یتی و برادوست ۲۳ نقطه مرزی و گمرک را در کنترل خود دارد .
گروهک پژاک در مواردی خود را دایه ی مهربان تر از مادر دانسته و به بهانه حفظ محیط زیست در مسیر پروژه های عمرانی، اختلال ایجاد می کند. در خرداد ماه سال ۱۳۹۴ چند تن از اعضای مسلح گروهک پژاک در محدوده‌ی کارگاهی سد داریان درمنطقه‌ی هورامان یک پل ارتباطی را منفجر کردند. شاخه نظامی گروهک پژاک با صدور بیانیه ای ضمن به عهده گرفتن مسئولیت این انفجار اعلام کرد: در نزدیکی روستاهای وه ر گه ور و عباس آباد نیز چندین کامیون و لودر متعلق به شرکتی که در ساخت سد داریان فعال است را به آتش کشیده است. گروهک پژاک در توجیه این اقدام ادعا کرد: اقدام ما یک هشدار به جمهوری اسلامی و در راستای نجات کانی بل (چشمه بل) بود.
این اقدام گروهک پژاک در حالی صورت گرفت که مسئولان جمهوری اسلامی ایران در راستای حفظ کانی بل اقداماتی را انجام داده بودند و این پروژه با موافقت سازمان محیط زیست آغاز شده بود. آقای همتی رئیس محیط زیست کرمانشاه پیش از آن در خصوص اینکه آیا سد داریان دارای مجوزهای زیست محیطی است؟ گفته بود[۱]: پروژه احداث سد داریان و نیروگاه ۲۰ مگاواتی آن در سال ۱۳۸۸ طبق گزارش ارزیابی طرح که در سال ۱۳۸۷ به سازمان محیط زیست تحویل داده شده است و در نظر گرال ۱۳۸۹ سازمان محیط زیست با اجرای این پروژه به صورت مشروط موافقت کرده است. در این موافقت سازمان شرط کرده است که باید کارفرمای پروژه برای انتقال آب چشمه بل و صیانت از حیات آن اقدام موثر و لازم را انجام دهد و آب چشمه به ترازی بالاتر از حوضچه سد قرار گیرد.
باج گیری از صاحبان چند معدن در پیرانشهر، اخاذی از کارخانه آسفالت سازی مریوان، اخاذی و باج گیری از عشایر چالدران، شوط، پلدشت و ماکو در فصل بهار و هنگام کوچ عشایر به ییلاق های کوهستانیِ نزدیک مرز، باج گیری از واحدهای تولیدی کشاورزی مرغداری ها،دامداری ها، واحدهای پرورش ماهی ، زنبور داران و اخاذی مسلحانه از کارگاهها و مراکز تولیدی صنعتی، انفجار خط لوله گاز ایران به ترکیه، نمونه های دیگری از مصداق های تروریسم اقتصادیِ پ.ک.ک در مناطق غربی کشور و نواحی مرزی محسوب می شوند.
آمار منتشر شده حاکی از آن است که گروهک پژاک تا سال ۱۳۸۹ بیش از ۲۳۰ مورد اقدام به تخریب اموال مردم کرده است که از جمله ی آنها می توان به موارد ذیل اشاره کرد[۲]:
- تخریب اموال و آتش زدن ادوات در معدن سنگ مرمر روستای فاباخ تپه در شهرستان سلماس در تیر ماه ۱۳۸۹
- انفجار ساختمان و دستگاه های کارخانه شن و ماسه در بخش نازلوچای ارومیه در خرداد ماه سال ۱۳۸۹
- آتش زدن کارخانه صابون سازی در روستای کافی طومار شهرستان بوکان
- تخریب اموال و آتش زدن دستگاه های معدن سنگ در روستاهای گل ماوران شهرستان اشنویه
- آتش زدن خودرو و ادوات معدن سنگ منطقه قلات پیرانشهر
- آتش زدن و انفجار ماشین های راهسازی در استان های کردستان و آذربایجان غربی
- تخریب چندین استخر پرورش ماهی در استان های کردستان و آذربایجان غربی
رشد اقتصادی و توسعه اقتصادی به میزان سرمایه گذاری وابسته است و ایجاد و افزایش مناطق آزاد تجاری بر رشد و توسعه اقتصادی در مناطق غربی کشور اثرگذار است و باعث گسترش سرمایه گذاری، جذب گردشگر، اشتغال زایی، کاهش فعالیت های زیرزمینی و قاچاق و رونق حمل و نقل جاده ای می شود اما اقدامات گروهک پ.ک.ک در مناطق مرزی که در بالا بدان اشاره شد، باعث دغدغه ی صاحبان سرمایه و بخش خصوصی است .
هر چند مسئولان کشور بدون وقفه به خدمت رسانی به مردم استان های کردستان، آذربایجان غربی و کرمانشاه مشغول هستند و اقدامات خرابکارانه و مسلحانه برخی گروه ها تاثیری بر اراده دولت و مسئولان ندارد اما ، مبارزه جدی با قاچاق بیش از پیش ضروری به نظر می رسد.
البته همانگونه که رهبر معظم انقلاب اسلامی بر آن تاکید دارند تمرکز اصلی باید بر قاچاق سازمان یافته باشد، نه کاسبان مرزی یا همان کوله بران آسیب پذیر.
. حضرت آیت الله خامنه ای اردیبهشت ماه سال جاری در دیدار با جمعی از کارگران کشور فرمودند: جلوی قاچاق را جدّی باید گرفت. ما تا حالا در مبارزه‌ی با قاچاق خیلی جدّی عمل نکرده‌ایم؛ در مبارزه‌ی با قاچاق جدّی عمل کنید. مراد من از قاچاق، فلان کوله‌بَرِ ضعیفِ بلوچستانی نیست که میرود آن‌طرف یک چیزی را برمیدارد روی کول خودش می‌آورد این‌طرف؛ اینها که چیزی نیست، اینها اهمّیّتی ندارد؛ با آنها مبارزه هم نشود اشکالی ندارد. من قاچاقهای سازمان‌یافته‌ی بزرگ را میگویم؛ دهها کانتینر یا صدها کانتینر اجناس گوناگون قاچاق وارد کشور بشود؟ خب، باید برویم برخورد کنیم با اینها؛ ما دولتیم، ما قدرت داریم، ما میتوانیم؛ به‌طور جدّی با اینها برخورد کنیم. چند مرتبه که برخورد جدّی بشود، یا جلویش گرفته خواهد شد یا لااقل بسیار کاهش خواهد یافت. قاچاق بلای بزرگی است برای کشور؛ قاچاق از واردات دولتی و گمرکی بسیار بدتر است: اوّلاً سلامت جنس معلوم نیست؛ ثانیاً درآمدی از آن عاید دولت نمیشود؛ ثالثاً همان اِشکال واردات را دارد که کساد کردن بازار تولید داخلی است. اینها آسیبهای کوچکی نیست؛ باید با قاچاق به‌طور جدّی مقابله کرد.
[۱] سایت خبری تحلیلی تابناک
[۲] احمدی، حسین، بررسی حوادث سیاسی مناطق کردنشین ایران، موئسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، چاپ اول ۱۳۹۳، ص ۴۷
