روز شنبه ۱۲ تیر ماه ۱۳۹۵ (دوم جولای ۲۰۱۶) مجلس میهنی کُرد در سوریه موسوم به ENKS که نمایندگان ۱۶ حزب و جریان سیاسی مخالف پ.ک.ک در آن عضویت دارند، اعلام کرد روز سه شنبه آینده در شهر ژنو سوئیس و با حضور شخصیت های آمریکایی و اروپایی یک اتاق کار (Work Shope) تشکیل خواهد شد که در آن موضوع نظام فدرالی در سوریه و قانون اساسی کُردستان سوریه مورد بررسی قرار می گیرد.
مجلس میهنی کُرد در سوریه در پایگاه اینترنتی خود اعلام کرد که برای کُردستان سوریه یک قانون اساسی تهیه شده که از ۱۳۲ ماده تشکیل شده است و در تدوین و تهیه آن بسیاری از کارشناسان آمریکایی و اروپایی مشارکت داشته اند و قرار است این قانون اساسی در نشست اتاق کار ژنو بررسی شود.
این در حالیست که همان روز (دوم جولای ۲۰۱۶) رسانه های گروه پ.ک.ک به عنوان اصلی ترین رقیبِ ENKS اعلام کردند که شاخه پ.ک.ک در سوریه پیش نویس قانون اساسی فدرالیسم شمال سوریه که “پیمان اجتماعی” نام دارد را در چهار بخش، ۱۱ فصل و ۸۵ ماده منتشر کرد. در این پیش نویس شهر “قامیشلو” پایتخت فدرالیسم شمال سوریه معرفی شده است.
اگر چه هنوز متن کامل هر دو قانون اساسی مذکور که هر یک از طرفین ادعای تدوین آن را دارند منتشر نشده است اما طبق آنچه که تاکنون در رسانه های عمومی منتشر شده بین هر دو قانون اساسی فوق الذکر تفاوت های بنیادین و ماهوی وجود دارد.
رنگ و شکل پرچم یکی از اختلافات و تفاوت های اساسی در هر دو قانون اساسی است. مجلس میهنی کُرد در سوریه موسوم به ENKS پرچم ادعایی پ.ک.ک را قبول ندارد. درباره نام و عنوانِ مناطق کُردنشین سوریه نیز در هر دو قانون اساسی اختلاف وجود دارد. پ.ک.ک خواستار اطلاق عبارت “فدرالیسم شمال سوریه ” است اما مجلس میهنی کُرد در سوریه موسوم به ENKS از عبارت “کُردستان سوریه” حمایت می کند و در قانون اساسی خود نیز همین عبارت را بکار برده است.
مجلس میهنی کُرد در سوریه موسوم به ENKS به شدت از سوی مسعود بارزانی حمایت می شود و از حمایت مالی و نظامی حزب دمکرات کُردستان عراق برخوردار است. هزاران نفر از هواداران ENKS به عنوان پیشمرگه های این سازمان در پایگاه های نظامی وابسته به بارزانی ها در اقلیم کُردستان عراق به مدت چند ماه آموزش دیدند اما هنگامیکه قصد ورود به مناطق کُردنشین سوریه را داشتند، شاخه پ.ک.ک در سوریه از ورود آنها جلوگیری کرد.
از سوی دیگر پ.ک.ک کُردستان سوریه را به میدانی برای انتقام گیری و رقابت با پارتی (حزب دمکرات کردستان عراق به رهبری مسعود بارزانی) تبدیل کرده است و عرصه را بر رقبای سیاسی خود که عمدتاً از حمایت مسعود بارزانی برخوردار هستند تنگ کرده است. تیراندازی بسوی “بشار امین” عضو دفتر سیاسی حزب دمکرات کردستان – سوریه (PDK-S) و “عبدالرحمان ابتان” عضو شورای مرکزی این حزب، جلوگیری از ورود “ابراهیم برو” دبیر کل حزب اتحاد کُرد به مناطق کردنشین سوریه، ایجاد مزاحمت برای سعود ملا دبیر کل حزب PDK-S و بازگرداندن وی از مرز سیمالکا و بازداشت “آزاد جماکری” خبرنگار شبکه تلویزیونی Rudaw TV وابسته به بارزانی از جمله اقداماتی است که در مناطق کردنشین سوریه روی داده و به خوبی بیانگرِ رقابت شدید پ.ک.ک و پارتی در این بخش از مناطق کردنشین است.
رقابت و دشمنی بین پ.ک.ک و پارتی سابقه ای طولانی دارد. پ.ک.ک یک گروه چپ و تندرو است و در نقطه ی مقابل، حزب دمکرات کردستان عراق (پارتی) مدعیست که یک حزب سوسیال – دمکرات است که ایدئولوژی پ.ک.ک را به هیج وجه قبول ندارد. در میدان سیاسی و عملی نیز طی دو دهه گذشته همواره بین این دو گروه تنش و رقابت شدید وجود داشته و گاه همانند دهه نود کار به رویارویی نظامی و خونین نیز کشیده شده است.
ناآرامی های سوریه که اکنون به یک بحران منطقه ای و بین المللی تبدیل شده است از ژانویه سال ۲۰۱۱ شروع شد. کُردهای سوریه در آغازِ نا آرامی ها و اعتراضات در سوریه محتاطانه عمل کردند و در قالب اعتراضات مدنی و مسالمت آمیز خواسته های خود را مطرح کردند.
کُردهای سوریه امیدوار بودند تا با استفاده از وضعیت بوجود آمده به برخی از خواسته های خود برسند و اوضاع اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آنها بهبود یابد. اما اگر امروز به وضعیت مناطق کردنشین سوریه نگاهی بیندازیم چیزی جز فلاکت، مهاجرت، فقر، نا امیدی و خشونت نخواهیم دید.
گروه موسوم به حزب کارگران کردستان پ.ک.ک از همان آغاز ناآرامی ها در سوریه سعی کرد خود را به عنوان بازیگری مهم و تاثیرگذار وارد مساله سوریه کند از همین رو از طریق شاخه ی خود در سوریه موسوم به حزب اتحاد دمکراتیک (PYD) به اجرای نقشه های خود در سوریه پرداخت تا به اهداف خود برسد.
حمایت های رسانه ای و مالی حزبِ مادر از PYD، رفتارِ خشن و غیر دمکراتیکِ PYD با مخالفان و رقبای سیاسیِ خود، زیر پا گذاشتنِ تمامی اصول مردم سالاری و حقوق بشر، ایجاد رعب و وحشت و بکارگیری خشونت علیه اقلیت های قومیِ ساکن در “مناطق کردنشین سوریه” همچون: کلدانی ها، ترکمانها، سریانی ها و اعراب و اقدام های مشابه باعث اوجگیری PYD در مناطق کردنشین سوریه شد.
در سایه ی سلطه ی PYD بر “مناطق کُردنشین سوریه” بسیاری از فعالان سیاسی، مدنی و روزنامه نگارانِ غیر همسو با پ.ک.ک یا بازداشت شده و یا مجبور به ترکِ مناطق کُردنشین سوریه شده اند. “سازمان دیده بان حقوق بشر” Human Rights Watch در فوریه سال ۲۰۱۵ در گزارش سالانه ی خود درباره وضعیت حقوق بشر به موارد متعددی از نقض حقوق بشر از سوی شاخه نظامی PYD موسوم به “واحد های مدافع خلق” (YPG) در مناطق کُردنشین سوریه اشاره کرد. “سازمان عفو بین الملل” (Amnesty) در گزارشی اعلام کرد بر اساس اطلاعات دریافتی و تائید شده حزب اتحاد دمکراتیک PYD با اسناد و شواهد بسیار ضعیف مردم را تنها به دلیل مخالفت با PYD دستگیر می کند.
پ.ک.ک در ژانویه سال ۲۰۱۴ با الگو برداری از کانتون های سوئیس و در چارچوب آنچه که پ.ک.ک آن را “خودمدیریتی دمکراتیک” می نامد تشکیل سه کانتون به نام های جزیره، کوبانی و عفرین را اعلام کرد . اما وضعیت اسفبارِ مناطق کُردنشین سوریه بیانگر آن است که کانتون های پ.ک.ک فقط قتل، بدبختی، فلاکت، خشونت و نا امیدی را برای کُردهای سوریه به ارمغان آورده است.
در این میان کُردهای سوریه قربانیان واقعی رقابت پ.ک.ک و پارتی و نگاه ابزاری آمریکا به گروه های کُردی هستند.
