اکنون ترکیه در ماتم ۹۷ قربانی انفجارهای روز شنبه نشسته و دولت نیز سه روز عزای عمومی اعلام کرده اما واکنش هایی همچون تظاهرات شهر استانبول که در آن معترضین دولت را مسئول این فاجعه دانسته و خواستار کنار رفتن اردوغان از مقام ریاست جمهوری بودند نشان می دهد که نه فقط کارشناسان بلکه خود مردم ترکیه نیز ««رجب پاشا» را مسئول روزهای غم انگیز میراث بجا مانده از امپراطوری عثمانی می دانند.
کوردپاریز/ برخی کارشناسان معتقدند که هدف دولت ترکیه از فشار بر پ‌ک‌ک، وادار کردن این گروه به انجام اقدامات افراطی و سپس سوء استفاده از این ماجرا و تحریک احساسات ملی گرایی مردم ترکیه و بهره برداری از آن در انتخابات بوده تا شاید حزب عدالت و توسعه مجددا بتواند اکثریت کرسی‌های مجلس را بدست بیارورد.
احتمال درست بودن این فضیه بسیار بالا است چون در صورتی که حزب عدالت و توسعه اکثریت کرسی‌های مجلس را در اختیار نداشته باشد دیگر نمی تواند قوانین مورد نظر خود را یا یهتر بگوئیم طرح های مورد نظر اردوغان را در پارلمان که یکی از مهمترین موارد آن تبدیل نظام حکومتی از پارلمانی به ریاست جمهوری است را به تصویب برساند و این یعنی خط پایان آرزوهای اردوغان مردی که می خواهد تا پس از سال ۲۰۲۰ نیز همچنان در راس قدرت باقی بماند.
اما سیاست گذاران آنکارا از این نکته غافل مانده‌اند که تحریک احساسات ناسیونالیستی همان قدر که می‌تواند در صندوق‌های رای به کمک آنها بیاید در موراد امنیتی نیز می تواند ضربات جبران ناپذیری به ترکیه وارد کند.
در باب علل این انفجار سناریوهای متعددی مطرح است. برخی ناظران سیاسی اقدامات دولت برای استفاده از فضای وحشت و متهم سازی مخالفان بویژه جریان‌های خشن و تندرو همچون پ‌ک‌ک، به بمب‌گذاری و ایجاد ناامنی با هدف سوق دادن مردم به دوری از این جریان‌ها را مطرح می‌سازند بویژه اینکه از جمعه تبلیغات برای انتخابات زودهنگام در خارج ترکیه آغاز شده است و اول نوامبر در ترکیه برگزار می‌گردد. استفاده دولت ترکیه از این بحران برای سرکوب مخالفان و نیز توجیه تحرکات خود علیه سوریه و عراق نیز سناریوی مطرح دیگر است. این سناریو را نیز باید در نظر داشت که ترکیه با ادعای تاثیر منفی عملیات روسیه در سوریه به دنبال فضاسازی علیه روسیه باشد چنانکه با برجسته سازی نقض حریم هوایی‌اش توسط جنگنده‌های روسی این امر را اجرا کرد.
لازم به ذکر است در نشست پنج شنبه ناتو، ینس استولتنبرگ دبیر کل ناتو از آمادگی ناتو برای استقرار نیرو در ترکیه خبر داد. با توجه به این مواضع این سناریو وجود دارد که ناتو با حاشیه سازی امنیتی در حال زمینه سازی برای استقرار نیرو در ترکیه است چنانکه به بهانه مقابله با داعش و پ. ک. ک پایگاه اینجرلیک درهایش به روی آمریکا باز شد. در این میان یک نکته قابل توجه است و آن اینکه اگر این انفجار برگرفته از حملات تروریستی داعش باشد باز هم دولتمردان ترکیه مسئول آن می‌باشند چرا که در طول ۴ سال گذشته به جای مبارزه با داعش از آن علیه سوریه استفاده کرده و پایگاهی برای آنان شده‌اند.
این ناآرامی‌ها برگرفته از رفتارهای نادرست ترکیه در حوزه داخلی و خارجی است که زمینه ناامنی در این کشور را ایجاد کرده است. توجه دولتمردان ترکیه به مطالبات مردمی و نیز عدم دلبستن به وعده‌های خارجی و تمرکز بر مسائل داخلی به جای بحران سازی خارجی زمینه ساز ثبات و پیشرفت این کشور می‌شود.
روزنامه گاردی امروز در تحلیلی به قلم سیمون تیسدال نوشت: در پی انفجارهای دیروز آنکارا در تجمع فعالان صلح، احتمالا تروریستهای دولت اسلامی در سوریه و عراق مسئول شناخته خواهند شد. اما نزدیک بودن انتخابات عمومی ترکیه در اول نوامبر قطعا سوء ظن‌ها در میان احزاب مخالف را در مورد دخالت نیروهای مرموز حامی دولت تندرو تحت رهبری رجب طیب اردوغان رئیس جمهور این کشور در آن حوادث تشدید می کند.
داعش همچنین با دولت ترکیه که اخیرا به بمب افکن های آمریکا اجازه داد از پایگاه هوایی اینجرلیک برای هدف قراردادن تروریستها در مقرشان در رقه سوریه و نقاط دیگر استفاده کند، در جنگ است. بدین ترتیب داعش هم پ‌ک‌ک و هم دولت ترکیه را اهدافی مشروع می داند که طبق دیدگاه منحرفانه آن برای توجیه کشتار شهروندان غیرمسلح کافی است.
دولت ترکیه همچنین خود در تلاش برای دور کردن تروریستها از مرز جنوبی این کشور حملات هوایی علیه آنها انجام داده است. از طرف دیگر با توجه به حضور حدود دو میلیون آواره سوری در خاک ترکیه که گفته می شود برخی از آنها از داعش و هدف آن برای ایجاد یک خلافت اسلامی حمایت می کنند، سیاستمداران ترکیه درباره حضور «دشمن در خاک شان» نگرانند و مانند دولت انگلیس از افراط گرایی جمعیت مسلمان شان هراس دارند.
در عین حال گروههای ملی گرای افراطی، از جمله گروه ملی گرای زیرزمینی گرگهای خاکستری ترکیه و عناصر راست گرا در درون دستگاه امنیتی ترکیه بطور اجتناب ناپذیری مسئول این انفجارها قلمداد خواهند شد.
بسیاری در ترکیه اردوغان را به دامن زدن تعمدی به نزاع جدید با گروه های مخالف دولت از جمله پ ک ک متهم می کنند و هدف وی را مرعوب ساختن رای دهندگان و ترغیب آنها به حمایت از خط مشی وی در اولویت دادن به نظم و قانون و امنیت در انتخابات آینده می دانند. طبق این استدلال، اردوغان در صورت موفقیت اختیارات بیشتری برای سمت رئیس جمهوری کسب خواهد کرد و موقعیت خود را به عنوان نوعی حکومت عثمانی عصر جدید تقویت خواهد نمود. بر این اساس، صلح با پ‌ک‌ک در واقع چیزی نیست که اردوغان در این برهه زمانی خواهان آن باشد.
دولت اردوغان از بحران سوریه با داعش برای حملات بیشتر به پ‌ک‌ک در عراق استفاده کرده است. در این جو بی اعتمادی قبل از انتخابات، بیانیه سریع و طولانی اردوغان پس از حملات آنکارا نیز از نظر بسیاری ترکها تامل برانگیز خواهد بود. وی چنین حملاتی چه با منشاء داخلی یا خارجی و چه علیه اهداف نظامی یا غیرنظامی توسط پ‌ک‌ک یا هر گروه دیگری را تروریسم خواند و بر اهمیت حمایت تمامی ترکها از رهبری وی در مبارزه با تروریسم تاکید کرد.
بیانیه وی که در آن از واژه هایی مانند «وحدت ملی»، «یکپارچگی» و «عزم» استفاده شده بود، ظاهرا از سرکوب امنیتی وسیع تر در آستانه انتخابات خبر می داد. احزاب مخالف جریان اصلی ممکن است در برابر تلاش اردوغان برای بدست گرفتن ابتکار عمل مقاومت کنند و با گسترش پیامدهای انفجارهای دیروز در سراسر ترکیه مجبور شوند رویه او را در پیش گیرند. اردوغان صراحتا این پیام را ابلاغ کرد که او تنها رهبری است که توان شکست یک تهدید مشترک را دارد.
اقدام دولت در تعلیق مبارزات انتخاباتی در پی انفجارهای آنکارا به مباحثات درباره مسئولان آن حوادث و انگیزه های آنها خاتمه می دهد. اردوغان قبلا در آستانه انتخابات محدودیت های شدیدی در مورد رسانه ها و آزادی مطبوعات اعمال کرده است. در تلاش برای فرونشاندن انتقادها، روزنامه نگاران مشهور متعددی به توهین به رئیس جمهور متهم شده اند که می تواند پنج سال حبس در پی داشته باشد. هفته گذشته اردوغان با این هدف به بروکسل رفت که شکایات اتحادیه اروپا درباره رفتارهای مستبدانه اش را در ازای کمک ترکیه به کنترل موج آوارگان سوری به اروپا فرو بنشاند. مداخله نظامی ناگهانی روسیه در سوریه از جمله رویدادهای مرزی هوایی با ترکیه، به نگرانی فزاینده در داخل کشور در مورد امنیت و نظام دموکراتیک ضعیف شده آن افزوده است.
